Mon-Sat 09.00 - 18.00 0031 6 53298926

De Tweede Wereld Oorlog in Den Haag

The Time Machine

is een project waarbij ik op dezelfde datum en als ik er achter kon komen dezelfde tijd een 360º foto maak van een gebeurtenis in Den Haag tijdens de Tweede Wereld Oorlog. Ik heb de Haagse Kaart als leidraad gebruikt voor mijn project

1 januari 1945. Vanuit het Haagse Bos lanceerden de Duitsers V-2 raketten met als doel Engelse steden te bombarderen. Maar het ging vaak mis. Dan stortten de raketten met hun vernietigende lading neer op Haagse woonwijken. Op nieuwjaarsdag 1945, aan het eind van de middag, gebeurde dit in de Indigostraat. Er vielen 22 doden.

3 maart 1945. De eerste bommenwerpers arriveerden om acht minuten over negen boven Den Haag. Door een fout in de opdracht die de vliegers hadden meegekregen, gooiden ze hun bommen echter niet boven het Haagse Bos uit. In plaats daarvan vielen de bommen zo’n beetje overal in de woonwijk het Bezuidenhout

5 maart 1943 In de late avond van vrijdag 5 maart 1943 deden de Duitse autoriteiten een inval in het weeshuis. Directeur Ullmann, zijn echtgenote, hun kinderen en alle andere aanwezige kinderen en personeelsleden werden op hardhandige wijze uit het weeshuis gehaald en gedwongen in te stappen in klaarstaande vrachtwagens. Via Station Staatsspoor (het huidige Centraal Station) zijn ze op transport gezet naar Westerbork.

Nieuwe Israëlitische Weeshuis aan de Pletterijstraat in Den Haag (1932).Bron

De meeste kinderen en volwassenen zijn op 10 maart 1943 verder gestuurd naar het vernietigingskamp Sobibór, waar ze op 13 maart 1943 zijn omgebracht.

5 maart 1943 Aan de Boekhorststraat 41 woonde een joodse familie De Groot. Op de website www.joodsmonument.nl staan zij vermeld, maar niet van alle bewoners is te achterhalen of zij de oorlog hebben overleefd of niet. Jansje de Groot, geboren 1882 in Den Haag, woonde hier. Zij stierf in Sobibor op 5 maart 1943.

Het Bandenhuis aan de Boekhorststraat 41, Den Haag

Nu is er nog steeds een fietsenwinkel op dit adres. De vader van de huidige eigenaar kocht de zaak pas in de jaren 1960.

8 maart 1945 Op de Waalsdorpervlakte vond de laatste massa-executie vond op 8 maart 1945 plaats als vergelding op de aanslag op Hanns Rauter. Hierbij werden er 38 verzetsstrijders vermoord en onder het zand begraven. Er zijn in totaal tussen de 250 en 280 mensen omgebracht.

De kisten met stoffelijke overschotten van enkele gefusilleerde verzetsstrijders, werden na de oorlog opgegraven. Hiertoe werden gearresteerde leden van de Haagse politie ingezet.Bron

11 april 1944 In een opvallende witte villa aan de Scheveningseweg in Den Haag was vanaf 1916 de Koninklijke Kunstzaal Kleykamp gevestigd. De voormalige villa, die bekend stond onder de naam “Kleykamp”, werd medio 1941[1] door de Duitse bezetter gevorderd voor de Rijksinspectie van de Bevolkingsregisters om het Centrale Bevolkingsregister met duplicaten van alle uitgegeven persoonsbewijzen onder te brengen. De Duitsers konden daarmee steeds onderzoeken of iemands persoonsbewijs vals was. Dit heeft vele verzetsstrijders en onderduikers het leven gekost. Op 11 april 1944 werd het archief door de Britse luchtmacht RAF te laten gebombardeerd.

Villa Kleykamp

Meer info

15 april 1943 Op 15 april 1943 sloot de gemeente de school aan de Bezemstraat. Een week later vertrok de laatste trein met joden uit Den Haag en werd Den Haag ‘judenfrei’ verklaard.

In 1939 werd het Nederlandse leger gemobiliseerd. De joodse school aan de Bezemstraat werd ontruimd om daarna als barak te dienen. Bron 

21 april 1943 In de week na de ontruiming van de Joodse School aan de Bezemstraat werd Den Haag “Judenfrei” verklaart

Verboden voor Joden Bron

29 april 1944  Landsdrukkerij aan de Fluwelen Burgwal werden de Nederlandse persoonsbewijzen gedrukt. Het verzet had grote belangstelling om ongebruikte exemplaren te bemachtigen, waardoor ze in staat waren om onderduikers een nieuwe identiteit te verschaffen.

Algemene Landsdrukkerij Bron

Om die reden werd op 29 april 1944 een overval uitgevoerd, waarbij het verzet vellen met in totaal 10.000 persoonsbewijzen wisten buit te maken

16 mei 1944 Op dinsdag 16 mei 1944 moesten de 19 Sinti- en Roma-gezinnen ook Den Haag verlaten. Om vier uur ’s ochtends bonsden agenten op de deuren van de huizen in het hofje. Iedereen moest mee. In vrachtauto’s  werden later die dag 112 Sinti en Roma naar het Station Staatsspoor (nu Den Haag Centraal Station) gebracht en per trein naar het Doorvoerkamp Westerbork gevoerd. In Westerbork kwamen uit andere Nederlandse plaatsen nog andere Sinti en Roma.

Transport Roma en Sinti

Samen met 143 andere zigeuners in kamp Westerbork zijn de 112 Haagse Sinti en Roma  drie dagen later, op 19 mei 1944, naar Duitse vernietigingskampen gedeporteerd en daar vergast of tewerkgesteld. Alle 35 Haagse Roma en Sinti kinderen zijn vermoord.
Na de bevrijding keerden van de 245 gedeporteerde mensen slechts dertig volwassenen terug.
In 1990 is een monument ter herinnering aan de 112 weggevoerde Sinti en Roma aangebracht bij de ingang van het hofje waar zij in de oorlog woonden. In 2006 is dit monument gerestaureerd en verplaatst en staat nu in de Vondelstraat, schuin tegenover de voormalige ingang van het hofje.

21 november 1944 Op 21 november 1944 vond operatie Sneeuwvlok plaats, de Duitse codenaam voor de razzia waarbij in Den Haag, Voorburg en Rijswijk alle bruikbare mannen in de leeftijd van 17 tot en met 40 jaar werden opgepakt voor de Arbeitseinsatz. In de vroege ochtenduren van 21 november verschenen de eerste Duitse soldaten in het straatbeeld. Straten werden afgesloten en huizen werden doorzocht. Meer info

De mannen werden  samengebracht in het  Het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen, de Haagse Dierentuin en het Gymnasium Haganum in Den Haag

Haagse Dierentuin 1938

Het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen aan de Zwarteweg 1963

 

8 Mei 1945 Op 8 mei 1945 werd Den Haag bevrijd door Canadese troepen en de Prinses Irene Brigade. Net als in de rest van Nederland begon in Den Haag een periode van zuiveringen waarbij de samenleving werd gedenazificeerd.

De wijk Duindorp in Scheveningen, die tijdens de bezetting door de Duitsers geheel was ontruimd, werd ingericht als gevangenkamp voor NSB’ers en collaborateurs, die er moesten wonen in afwachting van strafrechtelijk onderzoek en mogelijke berechting.